Trong nhiều năm trở lại đây, năng lượng sạch được đầu tư nghiên cứu và khuyến khích sử dụng trên toàn thế giới, nhằm giảm phụ thuộc vào dầu mỏ, giảm ô nhiễm môi trường và được xem là giải pháp hữu hiệu nhằm hạn chế sự nóng lên của trái đất.

Năng lượng sạch là gì?

Năng lượng sạch là nguồn năng lượng được sản xuất trên cơ sở chuyển hoá từ các nguồn năng lượng sơ cấp tái tạo. Có ít tác động tiêu cực đến môi trường như: thuỷ năng, năng lượng gió, năng lượng mặt trời, năng lượng địa nhiệt, năng lượng thuỷ triều, nhiên liệu sinh học.

Năng lượng sạch cũng là năng lượng được sản xuất, cung cấp từ các nguồn năng lượng sơ cấp hóa thạch (than đá, sản phẩm dầu, khí đốt) và hạt nhân trên cơ sở sử dụng công nghệ chuyển hoá năng lượng là công nghệ sạch, công nghệ thân thiện môi trường với quá trình sản xuất, cung cấp năng lượng thực hiện nghiêm ngặt tuân thủ các quy định về môi trường.

Năng lượng sạch có tốc độ tăng trưởng mạnh hàng năm. Tăng nhanh nhất là điện mặt trời, điện năng phát ra tăng bình quân hằng năm từ pin mặt trời là 60%. Các nhà máy điện tập trung nhiệt mặt trời là 43%, kế đến là điện gió 25% và nhiên liệu sinh học tăng 17% mỗi năm. Quốc gia đi đầu có tỷ trọng năng lượng tái tạo cao là các nước thuộc châu Âu và Mỹ.

Tiềm năng phát triển năng lượng sạch ở Việt Nam

Việt Nam là nước có tiềm năng và cơ hội để phát triển năng lượng sạch. Bởi vì, Việt Nam có vị trí địa lý, địa hình, khí hậu thuận lợi. Thích hợp phát triển nhiều ngành như: thủy điện, năng lượng gió, năng lượng mặt trời,…

Thủy điện nhỏ

Việt Nam có thế mạnh về phát triển năng lượng thủy điện do có trên 3.450 sông, suối với tổng lượng nước trung bình hàng năm khoảng 830 tỷ m3. Theo các báo cáo đánh giá gần đây nhất thì hiện nay có trên 1.000 địa điểm đã được xác định có tiềm năng phát triển thủy điện nhỏ. Qui mô mỗi địa điểm có khoảng từ 100kW tới 30MW, với tổng công suất đặt trên 7.000MW.

Năng lượng gió

Nằm trong khu vực cận nhiệt đới gió mùa với bờ biển dài, Việt Nam có tiềm năng gió lớn nhất trong khu vực Đông Nam Á với tổng tiềm năng điện gió ước đạt 513.360 MW, tức là hơn 10 lần tổng công suất dự báo của ngành điện vào năm 2020.

Năng lượng sinh khối

Với đặc điểm là một quốc gia nông nghiệp, Việt Nam có nguồn sinh khối lớn và đa dạng từ gỗ củi, trấu, bã cà phê, rơm rạ và bã mía. Ước tính với gần 60 triệu tấn sinh khối từ phế phẩm nông nghiệp. Trong đó, 40% sử dụng để đáp ứng nhu cầu năng lượng cho hộ gia đình và sản xuất điện. Ngoài ra còn có các nguồn sinh khối khác: sản phẩm từ gỗ, chất thải đô thị,…

Năng lượng mặt trời

Việt Nam có tiềm năng rất lớn về năng lượng mặt trời, đặc biệt ở các vùng miền trung và miền nam của đất nước. Ước tính tiềm năng lý thuyết của năng lượng mặt trời khoảng 43,9 tỷ TOE. Nguồn năng lượng này có thể khai thác để sản xuất điện và cung cấp nhiệt…

Điện năng thuỷ triều

Việt Nam có tiềm năng khai thác nguồn năng lượng thủy triều cao. Bởi vì ở Việt Nam có rất nhiều vũng, vịnh…và đặc biệt là có đường bờ biển dài trên 3200km.

Nhiên liệu sinh học

Chính phủ đã đề ra mục tiêu đạt sản lượng 1.8 triệu tấn xăng ethanol và dầu thực vật hay 5% nhu cầu xăng dầu vào năm 2025.

Năng lượng khí sinh học

Các nguồn khí sinh học: bãi rác, phân động vật, phụ phẩm nông nghiệp, nước thải….Tiềm năng khí sinh học khoảng 10 tỷ m3/năm.

Rào cản phát triển năng lượng tái tạo

Mặc dù đã có các chính sách và tiềm năng về phát triển năng lượng sạch là vô cùng lớn. Nhưng ở Việt Nam, lĩnh vực này vẫn còn ở mức sơ khai và chưa phát triển. Thị phần năng lượng tái tạo trong tổng mức năng lượng của quốc gia còn thấp. Số lượng các dự án đầu tư còn ít. Đồng thời, công nghệ phát triển năng lượng sạch sản xuất trong nước chưa phát triển.

Nguyên nhân là do thiếu cơ chế hiệu quả về giá bán điện năng lượng mặt trời và gió. Hiện nay, giá bán điện tại Việt Nam luôn là trở ngại cho các nhà đầu tư vì quá thấp so với các nước trong khu vực. Thực tế, giá mua bán điện của EVN luôn thấp hơn chi phí đầu vào của năng lượng tái tạo.

Theo quyết định 37/2011/QĐ-TTg ngày 29/6/2011, EVN sẽ phải trả 1.614 đồng (khoảng 0,078 USD) cho mỗi kilowatt điện gió được tạo ra. Nhà nước trợ cấp khoản 207 đồng (khoảng 0,01 USD) thông qua Quỹ bảo vệ môi trường Việt Nam. Tuy nhiên, khoản trợ cấp là chưa đủ, thêm vào đó là hạn chế từ việc Quỹ bảo vệ môi trường. Qua đó, chỉ có nguồn thu từ lệ phí bán chứng chỉ CERs. Do vậy, các nhà đầu tư vẫn còn thận trọng khi đầu tư vào lĩnh vực này. Ngoài ra, còn thiếu văn bản thực hiện các biện pháp ưu đãi thuế và chi phí đầu tư ban đầu cho năng lượng sạch cao.

Đề xuất giải pháp

Thứ nhất

Nhà nước có hành động đầu tư thiết thực và công bằng giữa các tập đoàn kinh tế nhà nước với thành phần kinh tế tư nhân.

Thứ hai

Loại bỏ hoàn toàn mọi trợ cấp năng lượng hóa thạch. Bởi vì, nhiên liệu hóa thạch đang đe dọa sự bền vững của môi trường. Đồng thời, tạo ra những nguy cơ ngắn hạn gây bất ổn chính trị. Thực hiện chính sách khuyến khích minh bạch hơn đối với năng lượng sạch.

Thứ ba

Hỗ trợ nghiên cứu chuyển giao công nghệ từ các nước tiên tiến. Với mục đích là để sản xuất các sản phẩm sử dụng năng lượng tái tạo. Ví dụ: bếp và hệ thống đun nước nóng bằng năng lượng mặt trời, pin mặt trời, turbine gió,…Từ đó nội địa hóa các sản phẩm.

Thư tư

Nghiên cứu giải pháp để ngân hàng thương mại tham gia vào việc bảo lãnh các dự án đầu tư về phát triển công nghệ năng lượng sạch.

Cần ban hành thêm văn bản hướng dẫn thực hiện các biện pháp thực hiện như ưu đãi thuế. Hiện nay các chủ đầu tư dự án không thể tận dụng hết những quyền lợi mà các biện pháp ưu đãi thuế dành cho các nhà đầu tư do các cơ quan thuế quan không có hướng dẫn thực hiện những biện pháp này.

Nguồn : greendc.vn