Việt Nam là nước có ngành điện phát triển với tốc độ cao. Điều này đã đặt ra nhiều thách thức đối với công tác điều độ hệ thống điện. Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC) đang ứng dụng nhiều thành tựu khoa học kĩ thuật (KHKT) hiện đại vào vận hành hệ thống điện.

Đẩy mạnh tự động hóa trong khâu vận hành

Ông Vũ Xuân Khu – PGĐ EVNNLDC cho biết, hệ thống điện Việt Nam đã có bước phát triển mạnh. Mức độ tăng trưởng sản lượng điện bình quân lên đến hơn 10%/năm. EVNNLDC xác định việc ứng dụng thành tựu KHKT vào vận hành hệ thống điện có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Đặc biệt là để vận hành hệ thống điện an toàn và tiết kiệm.

Hệ thống SCADA/EMS

Thời gian qua EVNNLDC đã đầu tư, ứng dụng nhiều công nghệ hiện đại. Điển hình là hệ thống SCADA/EMS thế hệ mới. Hệ thống này được đưa vào vận hành chính thức từ đầu năm 2016. Đây là hệ thống thu thập dữ liệu, giám sát và điều khiển trên toàn bộ hệ thống điện Việt Nam. Hệ thống này đi kèm với các phần mềm, ứng dụng quản lý năng lượng. Sự kết hợp này cho phép thực hiện các tính toán, phân tích hệ thống điện một cách tự động theo thời gian thực. Công cụ này còn giúp điều độ viên đưa ra những quyết định nhanh chóng và hợp lý nhất.

Hệ thống SCADA/EMS

Hệ thống quản lý mệnh lệnh điều độ (DIM)

Trước đây, điều độ viên khi ra lệnh điều độ phải sử dụng điện thoại để kết nối đến các nhà máy điện. Tuy nhiên khi khối lượng công việc ngày càng nhiều, việc sử dụng điện thoại không thể đáp ứng được yêu cầu. Đặc biệt là khi hệ thống điện ngày càng phát triển. Lúc này, Trung tâm đã đưa vào vận hành hệ  thống  quản  lý  mệnh  lệnh  điều  độ  (DIM). Đây là hệ  thống  trao  đổi  thông tin  điều  độ  hệ  thống điện  giữa  đơn vị  điều  độ với  các nhà  máy  điện. Chúng được thực hiện thông qua hệ thống máy tính. Với DIM, điều độ viên có thể gửi khoảng 10 lệnh điều độ trong vài phút.

Công nghệ tự động điều chỉnh công suất phát (AGC)

Trong nửa đầu năm 2019, các nhà máy điện năng lượng tái tạo được đưa vào vận hành với số lượng lớn. Điều này gây quá tải trầm trọng cho lưới điện tại các khu vực Ninh Thuận, Bình Thuận. Để giải quyết tình trạng này, EVNNLDC đã ứng dụng công nghệ tự động điều chỉnh công suất phát (AGC). Công nghệ này được sử dụng tại các nhà máy điện gió, điện mặt trời. Hệ thống AGC sẽ tự động giám sát, tối ưu hóa và điều chỉnh công suất phát của các nhà máy điện năng lượng tái tạo theo thời gian thực. Từ đó đảm bảo lưới điện vận hành trong giới hạn cho phép và an toàn hơn. Việc ứng dụng các công nghệ hiện đại không chỉ góp phần giúp EVNNLDC vận hành hệ thống điện an toàn, tin cậy và kinh tế. Chúng còn giúp nâng cao năng suất lao động.

Công nghệ tự động điều chỉnh công suất phát (AGC)

EVNNLDC nỗ lực đi đầu trong ứng dụng khoa học kĩ thuật vào vận hành hệ thống điện

Để đạt được mục tiêu này, Trung tâm đang triển khai nghiên cứu các đề án ứng dụng những thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Ví dụ như nghiên cứu sử dụng công nghệ dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI). Những ứng dụng này sẽ được sử dụng trong nhiều mảng. Ví dụ:

• Dự báo phụ tải hệ thống điện quốc gia, miền và các tổng công ty điện lực
• Ứng dụng công nghệ AI và dự báo lượng nước về các hồ thủy điện
• Nghiên cứu ứng dụng các công nghệ dữ liệu lớn, AI trong vận hành hệ thống tích hợp. Cụ thể là tích hợp pin năng lượng với các nguồn năng lượng tái tạo…

Những khó khăn và cách giải quyết trong quá trình ứng dụng công nghệ vào quản lý hệ thống điện

Khó khăn

Trong quá trình nghiên cứu, EVNNLDC gặp không ít khó khăn, thách thức. Bởi vì các ứng dụng công nghệ như AI, Big Data, Blockchain, IoT… đều là những lĩnh vực rất mới và phức tạp. Chúng nằm ngoài lĩnh vực hoạt động của EVNNLDC. Do đó, Trung tâm cần có nhiều thời gian nghiên cứu, lựa chọn giải pháp và công nghệ phù hợp.

Big data là một lĩnh vực phức tạp cần nhiều thời gian nghiên cứu và phát triển

Bên cạnh đó, các công nghệ tiên tiến áp dụng trong vận hành hệ thống điện có mức độ chuyên sâu cao. Chúng rất phức tạp, đòi hỏi thời gian nghiên cứu và tìm hiểu. Từ đó mới có thể làm chủ, vận hành an toàn, hiệu quả.

Giải pháp

Từ những khó khăn trên, EVNNLDC xác định việc đào tạo được nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong những yếu tố then chốt để làm chủ được các công nghệ mới. EVNNLDC sẽ tiếp tục triển khai các khóa đào tạo, bồi dưỡng nhận lực vận hành hệ thống điện. Việc đào tạo này sẽ được tiến hành song song ở trong và ngoài nước. Hy vọng với sự đầu tư này, chất lượng nhân sự vận hành hệ thống điện sẽ không ngừng nâng cao. Từ đó đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của ngành điện nước ta.

Nguồn: petrotimes.vn