Nền Công nghiệp 4.0

Đó là tên gọi làn sóng thay đổi sản xuất đang diễn ra tại Đức. Ở các nước khác, nó được gọi là “công nghiệp IP”, “sản xuất thông minh” hay “sản xuất số”. Dù tên gọi có khác biệt, ý tưởng là một: sản xuất tương lai mang thế giới ảo (mạng) và thực (máy móc) xích lại gần nhau.

(Xem phần 1 >> tại đây)

SỐ HÓA DẦN

Hiện nay chỉ mới có 1/5 các công ty công nghiệp của Đức số hóa hoàn toàn những quy trình sản xuất trọng yếu. Hãng sản xuất ô tô BMW và nhà sản xuất bán dẫn Infineon Technologies đã bắt đầu triển khai một số công nghệ CN4.0. Theo khảo sát của Strategy& và PwC, 85% công ty kỳ vọng vào năm 2020 sẽ thực hiện công nghệ CN4.0 ở tất cả các khâu quan trọng. Việc số hóa và nối mạng sản phẩm – dịch vụ hứa hẹn cho phép các công ty cung cấp các dịch vụ mới cho khách hàng và mang lại doanh thu đáng kể.

Một nửa trong số các công ty được khảo sát dự đoán tăng trưởng hai con số trong 5 năm tới, nhờ sự gia tăng số hóa danh mục sản phẩm. Một phần năm cho biết, họ hy vọng doanh số bán hàng sẽ tăng hơn 20% trong vòng 5 năm tới. Cộng tất cả các công ty trong 5 ngành công nghiệp cốt lõi, dự kiến doanh thu mỗi năm sẽ hơn 30 tỷ EUR riêng ở Đức và 110 tỷ EUR cho cả châu Âu. Sự lạc quan này dựa trên thực tế danh mục sản phẩm của các công ty đã được số hóa rộng rãi tăng trên mức trung bình trong 3 năm qua.

Phân phối lại giá trị lớn

Nhận thức cao, nhưng hành động thực tế chưa đủ nhanh. Đặc biệt là các công ty sản xuất lớn vẫn chưa chuẩn bị sẵn sàng cho CN4.0, các nhà quản lý còn xem nhẹ sự thay đổi văn hóa và phương thức quản lý vì chưa nhận diện đây là động lực chính của sự đổi mới. Các công ty vừa và nhỏ nói chung linh hoạt và sẵn sàng thay đổi hơn.

“Có hàng tá cơ hội và cũng có rất nhiều mối đe dọa. Những gã khổng lồ Internet năng lực đổi mới cực mạnh và túi tiền cực lớn. Họ thực sự đáng sợ đối với các công ty sản xuất”. Ví dụ trong lĩnh vực ô tô, chất lượng kỹ thuật đã làm cho công nghiệp ô tô Đức trở thành người dẫn dắt toàn cầu, nhưng ranh giới đang mờ đi nhiều. Với ô tô nối mạng, chưa biết ai sẽ chiếm được khách hàng. Ô tô không người lái do Google chế tạo, một ngày nào đó có thể sẽ được cho đi miễn phí để đổi lấy quyền truy cập dữ liệu của người sử dụng. “Ai sở hữu dữ liệu người đó sẽ sở hữu khách hàng”, e rằng các nhà sản xuất thuần túy sẽ khó còn đất sống.

Bình đẳng mạng

Nỗi lo sợ các hãng Internet khổng lồ của Mỹ lấn áp ngành công nghiệp truyền thống (chẳng hạn như ô tô) thúc đẩy các cuộc thảo luận ở Đức về bình đẳng mạng (quyền truy Internet như nhau). Tháng 12/2014, theo Thủ tướng Đức Angela Merkel, chính phủ nước này nên xem xét cho phép các nhà mạng (ISP) cung cấp “các dịch vụ đặc biệt” ở tốc độ cao hơn.

Để xây dựng thành công CN4,0, hệ thống kết nối Internet phải ổn định và băng thông đủ rộng. Một khi nhà sản xuất bắt đầu truyền đi lượng lớn dữ liệu quan trọng trên toàn bộ chuỗi cung ứng, họ không thể giành giật băng thông với những người đang xem phim HD, chơi game trực tuyến hay nói chuyện trên Skype. Do vậy, cần phân cấp chất lượng dịch vụ để đảm bảo dữ liệu sản xuất không bị gián đoạn.

Bảo mật và cộng tác

Thành công của CN4.0 còn phụ thuộc vào sự an toàn dữ liệu. Luồng dữ liệu có giá trị cao phải được bảo vệ không bị sử dụng trái phép của bên thứ ba.

Infineon Technologies đã hợp tác với Deutsche Telekom và các công ty khác của Đức phát triển một giải pháp thông tin liên lạc trọn gói “made-in-Germany” nhắm đến các nhà sản xuất vừa và nhỏ. Công nghệ bảo mật dùng chip Infineon đã được trình diễn tại sự kiện Nationaler IT-Gipfel ở Hamburg năm 2014, cho thấy khả năng tạo ra kênh thông tin liên lạc an toàn cho người và thiết bị, dự kiến sẽ được đưa ra thị trường vào năm 2015.

Nhà máy tự động hóa cũng sẽ áp dụng những tiến bộ trong lĩnh vực robot. Trong thế giới mới pha trộn không gian ảo và thực; con người sẽ làm quen với việc cùng robot làm việc. Infineon Technologies đang thử nghiệm sản xuất cộng tác; để robot và người cùng làm việc tại các nhà máy ở Dresden (Đức) và Villach (Áo). Chương trình thí nghiệm sử dụng robot đặc biệt do Kuka Robot chế tạo. Còn tại nhà máy Spartanburg của BMW ở South Carolina (Mỹ), các robot cộng tác đã làm việc bên cạnh công nhân trên dây chuyền lắp ráp mà không hề có một hàng rào cách ly nào.

Bước đi tất yếu

Các cuộc cách mạng công nghiệp trước đây không xảy ra “chỉ trong một đêm”, CN4.0 cũng vậy. Nhưng nó đang xảy ra và là bước đi tất yếu của việc tự động hóa hơn nữa môi trường sản xuất. Giống như các cuộc cách mạng trước đây, nó cũng sẽ tạo nên các sản phẩm phong phú hơn với giá thành thấp hơn, đem lại lợi ích cho các bên liên quan.

Công nghệ kỹ thuật số đã và sẽ tiếp tục tác động đến ngành công nghiệp sản xuất. Các công ty sản xuất đứng trước cơ hội có một không hai để chuyển đổi hoặc bị bỏ lại phía sau. Những công ty bỏ qua cơ hội này có thể sẽ bị loại khỏi thị trường. Những công ty biết tận dụng lợi thế của cuộc cách mạng kỹ thuật số và chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp CN4.0 nhiều khả năng sẽ gặt hái quả ngọt.